ONTWIKKELINGEN IN DE ZORG

In de zorg is het nodige gaande. Waar in alle drukte wat overheen wordt gekeken is dat er een “stille revolutie” gaande is. Die stille revolutie is zichtbaar in de wettelijke verankering van het begrip “cliënt centraal”.
Zowel in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning als in de Wet Langdurige Zorg wordt een belangrijke plaats toegekend aan de vraag “wat wil de cliënt” en in beide wetten wordt uitgegaan van een cliënt die zijn wensen/behoeften formuleert en een hulpverlener die daar een passend aanbod op doet.

Deze stille revolutie leidt ertoe dat hulpverleners / zorgaanbieders voor de vraag komen te staan hoe zij de cliënt in staat stellen om zijn vraag helder te formuleren en wat zij kunnen doen om een optimaal aanbod te formuleren dat passend is bij de vraag.
Het werken met zorgplannen is inmiddels gemeengoed geworden. Maar te vaak nog worden die zorgplannen opgesteld op basis van het aanbod in plaats van op basis van de gestelde vraag. Meer en meer zullen cliënten eerst hun vraag willen formuleren en in een open gesprek willen gaan over de mogelijkheden van de zorgaanbieder. Zorgaanbieders zullen moeten werken aan de inrichting van hun organisatie waarin plaats is voor de vraag van de cliënt en die zodanig is ingericht dat op die vraag van de cliënt kan worden ingegaan.

Cliëntenraden in de zorg zijn inmiddels een gewone zaak geworden. Elke zorgaanbieder heeft z’n medezeggenschap van cliënten op collectief niveau geregeld.
Op papier zijn de zaken goed geregeld. Vanuit de overheid zijn er plannen om de wettelijke bevoegdheden van cliëntenraden te verruimen en om te zorgen voor wettelijke waarborgen voor een ruimere financiering van cliëntenraden.
In de praktijk blijkt echter dat veel cliëntenraden bijna dagelijks tegen de vraag aanlopen hoe zij effectief invloed op het beleid van de instelling kunnen uitoefenen. Dat heeft te maken met zorgaanbieders die er moeite mee hebben om “hun cliëntenraad” mee te nemen in de ontwikkelingen. Dat heeft ook te maken met cliëntenraden die onvoldoende kennis hebben en die niet genoeg geworteld zijn in de cliëntenpopulatie en niet of nauwelijks door cliënten herkend worden als hun belangenbehartiger.

Kortom: In de zorg (zowel thuiszorg als intramurale zorg) spelen vraagstukken die te maken hebben met het thema “zeggenschap van cliënten” Die vraagstukken zijn een gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen naar grotere zelfstandigheid van cliënten en die vraagstukken zijn ontstaan door wetgeving waarin expliciet de rol van de cliënt als degene die zijn wensen en behoeften formuleert, wordt beschreven.
Zowel bij cliëntenraden als bij zorgaanbieders leeft de vraag hoe aan die zeggenschap invulling gegeven kan worden.